11 listopada 2012 r. odbędzie się repremiera filmu „Pan Tadeusz” w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego – projekcja niemego zabytku filmowego zrekonstruowanego w zaawansowanej technologii 4K.
Repremiera w 84. rocznicę premiery
Premiera filmu miała miejsce w listopadzie 1928 roku w Warszawie, w 10. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Byli na niej obecni m.in. Prezydent Ignacy Mościcki z małżonką oraz Marszałek Józef Piłsudski z rodziną.
Film cieszył się w stolicy ogromnym powodzeniem, otrzymał entuzjastyczne recenzje i wiele ciepłych słów ze strony takich osobistości świata kultury, jak Zofia Nałkowska, Jan Lechoń czy Antoni Słonimski, choć zastrzeżenia budziło wysunięcie na plan pierwszy batalistyki z uszczerbkiem dla scen rodzajowych i obrazów przyrody. Krytykowano także budowę i układ fabuły, czytelny jedynie dla widzów dobrze obeznanych z poematem. Na ekranie przewinęła się czołówka ówczesnych gwiazd kina. Tadeusza grał Leon Łuszczewski, Zosię - Zofia Zajączkowska, Telimenę - Helena Sulima, Napoleona - Stefan Jaracz, księdza Robaka - Jan Szymański, Hrabiego - Mariusz Maszyński, Stolnika - Józef Śliwicki, Wojskiego - Wiesław Gawlikowski.
Plakat do filmu zaprojektował wybitny malarz - Wojciech Kossak.
Recenzje
Owe błędy nie umniejszają jednak wartości filmu, który wykonany został zarówno przez reżysera, jak i przez artystów, z ogromnym pietyzmem. Kilka świetnych scen (walka z jegrami i zapoznanie się Tadeusza z Telimeną i Zosią, uczta w zrujnowanem zamczysku, zaręczyny Zosi, śmierć księdza Robaka) świadczą dodatnio o postępach uczynionych przez polską wytwórczość filmową. Film Pan Tadeusz może odegrać doniosłą rolę: jako czynnik propagandowy zarówno w kraju, jak i wśród emigrantów polskich, tułających się na obczyźnie\". (Pan Tadeusz, Gazeta Warszawska 1928 nr 340)
Pan Tadeusz sam, t. j. p. Łuszczewski, wniósł zbyt wiele sceny na ekran. Tadeusz jego jest sztuczny, nie umie się młodzieńczo śmiać i młodzieńczo kochać. Zajączkowska natomiast miała przedziwnie fotogeniczne ruchy, chód lekki i powiewny, bardzo zgrabna, bardzo wiośniana, choć niepotrzebnie nieco kazała jej reżyserja robić dziwożonę, z włosami i sukienką na wiatr. Sceny wahania, dziewczęcego zażenowania i nieśmiałości, odtworzyła Zajączkowska z wielką poezją - jest to, zdaje się, poważna zdobycz dla polskiego ekranu, a że lamentuję stale nad brakiem polskiego narybka filmowego, więc z radością zawsze notuję apozycje wybitnie ekranowe na polskim ekranie. /.../ Telimena koncertowo odtworzyła swoją rolę starawej uwodzicielki, Gawlikowski dał Wojskiego jak z pasteli, szlachetnego i pięknego nad wyraz, ks. Robak był bardzo stylowy, śmierć jego jednak żołnierska, była mało wzruszająca. Jankiel był zbyt rozkłaczony i uczerniony. Aby obraz przekonał i utrzymał widza w napięciu, trzeba obciąć z niego dobrych jakich 300 metrów, zwłaszcza przydługie sceny potyczek, uczt i pozerskich grup (w obliczu komety, przy grobie Robaka, przy cymbałach). (Maria Jehanne Wielopolska- Kino-Teatr 1928 nr 4)
Rekonstrukcja
Po II wojnie światowej produkcja Ordyńskiego ocalała jedynie w częściach. Wszystkie zachowane fragmenty filmu, pochodzące z różnych kopii, zostały przeanalizowane i zmontowane w jedną jak najpełniejszą wersję oraz poddane obróbce cyfrowej. Cyfrowa rekonstrukcja „Pana Tadeusza” przeprowadzona została w Filmotece Narodowej w 2012 roku. Zrealizowano ją w ramach projektu Nitrofilm – „Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece Narodowej w Warszawie”, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach XI Priorytetu „Kultura i dziedzictwo kulturowe” Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
Bezpłatne zaproszenia na gdyńską repremierę
Repremiera odbędzie się 11 listopada 2012 o godz. 15:00 i 17:30 w Klubie Filmowym (ul. Waszyngtona 1). Wstęp wolny! Bezpłatne zaproszenia do odbioru od 6 listopada 2012 w Gdyńskim Centrum Organizacji Pozarządowych (ul. 3 Maja 27/31, 81-364 Gdynia) w godz. 8:30-20:30 w dniach poniedziałek – piątek. Uwaga! Jedna osoba jest uprawniona do odbioru maksymalnie dwóch zaproszeń.
