Marek Budnik: ’Konstytucję trzeba szanować i przestrzegać’

Obchodzimy dziś Święto Konstytucji 3 Maja. Na pamiątkę Konstytucji uchwalonej 3 maja 1791 roku regulującej ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Historycy są zgodni, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie po amerykańskiej. Już samo to jest powodem do dumy.

W tak ważnej sprawie jak uchwalenie w jednym akcie prawnym przepisów zapewniających współdziałanie organów państwa z zachowaniem zasady trójpodziału władzy byliśmy pionierami. Rewolucyjne jak na tamte czasy było też ograniczenie demokracji szlacheckiej ze szkodliwym liberum veto, a także złagodzenie pańszczyzny przez objęcie chłopów ochroną państwa. Zawierała też wiele innych, bardzo postępowych i nowatorskich jak na tamten czas rozwiązań. Oczywiście trzeba widzieć tamten kontekst społeczny, ekonomiczny, kulturowy, międzynarodowy nieporównywalny z dzisiejszym. Ale i tak uchwalenie Konstytucji 3 maja, było jednym z najważniejszych, najbardziej chlubnych wydarzeń w naszej historii. Szkoda, że nastąpiło to tak późno. Bo gdyby tę konstytucję uchwalono wcześniej, być może udało by się tak uporządkować sprawy publiczne, by zapobiec postępującemu rozkładowi Rzeczypospolitej, co stało się jedną z głównych przyczyn późniejszych rozbiorów.

Przejdźmy do dnia dzisiejszego. Dziś obowiązuje Konstytucja z 2 kwietnia 1997 roku. Może nie jest doskonała, bo została uchwalona w politycznie i społecznie burzliwym czasie i była wynikiem trudnego kompromisu różnych sił politycznych, ale została przyjęta w ogólnonarodowym referendum, co daje jej silny mandat społeczny. Każdy obywatel wie, że konstytucja jest najważniejszym aktem prawnym w państwie. Każdy bez wyjątku powinien przestrzegać jej przepisów, a akty niższego rzędu musza być z nią zgodne. Spory i wątpliwości na tym tle powinien bezstronnie rozstrzygać Trybunał Konstytucyjny. Niestety, od kilku lat, a ściślej od dojścia do władzy PiS i jej koalicjantów są narastające problemy z przestrzeganiem konstytucji. Rządzący traktują ją wybiórczo i instrumentalnie, a upolityczniony Trybunał Konstytucyjny przestał pełnić rolę arbitra i rozjemcy, tracąc potrzebny do pełnienia tej roli autorytet. Świat patrzy na nas z niedowierzaniem. Mając tak piękne i doceniane powszechnie dziedzictwo powinniśmy świecić przykładem przestrzegania Konstytucji, a niestety tak nie jest. W efekcie coraz częściej skargi na przestrzeganie praworządności w Polsce trafiają do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, KE co chwały nam nie przynosi. To z tego powodu wciąż nie dotarły do nas jakże potrzebne środki z Europejskiego Funduszu Odbudowy. Szkoda, że trzeba o tym przypominać w dniu tak doniosłym jak Święto Konstytucji 3 Maja.

Autorem tekstu jest Marek Budnik, Przewodniczący Koła Platformy Obywatelskiej w Wejherowie.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść artykułu i osobiste poglądy autora.