Ważnym wyzwaniem w kwestii planowania działań obronnych stało się Wolne Miasto Gdańsk. W maju 1939 roku Sztab Kierownictwa Marynarki Wojennej ukończył poprawkę planu działań skierowanemu przeciw Wolnemu Miastu Gdańsk. Plan ten nosił nazwę Planu „A”. Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych przewidywał dwa przypadki działania wobec tego miasta.
Pierwszym miał się okazać domniemany przewrót polityczny. Polskie działania zbrojne miały się wtedy ograniczyć jedynie do przerwania ciągłości ruchu kolejowego oraz drogowego na linii Gdańsk – Prusy Wschodnie a Polska. Drugi przypadek przewidywał próbę zdobycia WMG przez siły niemieckiego Wermachtu. Tutaj przygotowano dwie części działań zbrojnych. Pierwsza faza nazywana operacją „X” opierała się na działaniach wojska polskiego w postaci II batalionu mps. Miał on za zadanie zająć północną część terenu przylegającego do miasta. Pomocy tym działaniom miały dostarczyć dwie kanonierki, ORP „Mazur” oraz cztery trałowce. Druga faza zmagań miała być wykonana w razie zajęcia Wolnego Miasta Gdańsk przez korpus interwencyjny.
Polska Marynarka Wojenna miała wówczas skierować swoje siły na ostrzał artyleryjski, desant wojsk oraz blokowanie portu gdańskiego. Propozycja działań wojennych przedstawiona przez kmdr Karola Korytowskiego ówczesnemu marszałkowi Rydzowi – Śmigłemu została po części odrzucona. Edward Rydz – Śmigły nie zgodził się na bombardowanie terenu Sopotu, Wisłoujścia, oraz Gdańska przez MDlot. Swoją decyzję argumentował tym, że teren ten był zamieszkany głównie przez ludność polską. Udzielił zgody natomiast na prowadzenie bombardowania koszar na terenie Wrzeszcza oraz zablokowanie wejścia do Nowego Portu. Kontradmirał Jerzy Świrski zdawał sobie sprawę z tego, że przewrót hitlerowski w Wolnym Mieście Gdańsk nie obejdzie się bez ingerencji niemieckiej marynarki wojennej. Był on przeciwny zatem użyciu Polskiej Marynarki Wojennej. Zadecydowano jednak, że będzie ona użyta w momencie nie zaistnienia innych w tym momencie działań.
Józef Piłsudski i Edward Rydz-Śmigły
