Badania u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną

Antykoncepcja jest jedną z metod zapobiegania ciąży, która wpływa na organizm kobiety na kilku płaszczyznach. Posiada działanie terapeutyczne, ale też skutki uboczne, które można jednak monitorować. Jak? Tego dowiesz się z artykułu, gdzie podpowiadamy, jakie badania krwi przy antykoncepcji hormonalnej warto wykonać.

Jak antykoncepcja hormonalna wpływa na organizm kobiety?

Jednym z podstawowych celów, dla których kobiety stosują antykoncepcję hormonalną, jest zabezpieczenie się przed ciążą. Leki te hamują dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego i/lub powodują zahamowanie owulacji z jednoczesnym wpływem na gęstość śluzu w szyjce macicy. Za przyjmowaniem antykoncepcji hormonalnej (zarówno tabletek, jak i środków transdermalnych) przemawiają inne wskazania, jak leczenie:

• endometriozy,

• PCOS (zespołu policystycznych jajników),

• zaburzeń cyklu miesiączkowego,

• trądziku.

Stosując antykoncepcję np. w tabletkach, podobnie jak w przypadku każdego innego produktu leczniczego na receptę, należy wziąć pod uwagę możliwość** wystąpienia działań niepożądanych**. W przypadku przyjmowania hormonów płciowych warto pamiętać, że mogą one wykazywać pośrednie działanie na inne narządy. Z tego powodu warto wykonywać badania kontrolne. Istnieją gotowe pakiety badań dedykowanych kobietom stosującym lub planującym rozpoczęcie stosowania antykoncepcji hormonalnej, na przykład https://www.alab.pl/pakiet/pakiet-antykoncepcja-hormonalna

Dlaczego należy się badać przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej?

Jak zostało wspomniane, antykoncepcji hormonalnej mogą towarzyszyć skutki uboczne. Zalicza się do nich m.in.:

• zmiany nastroju,

• nasilone łaknienie,

• bóle brzucha i głowy,

• plamienie,

• wzrost masy ciała,

• zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby i profilu lipidowym.

Warto podkreślić fakt, że wiele skutków ubocznych może być nieodczuwalnych przez kobietę. Z tego powodu przeprowadza się badania laboratoryjne i specjalnie dedykowane testy, w których oznacza się np. aktywność enzymów wątrobowych, stężenie poszczególnych frakcji cholesterolu, a także czas protrombinowy. Jakie badania warto wykonać w przypadku stosowania tabletek antykoncepcyjnych i dlaczego? O tym w kolejnej części artykułu!

Kto powinien wykonać badania krwi przy antykoncepcji?

Badania kontrolne są zalecane pacjentkom, które planują zacząć stosowanie lub od dłuższego czasu przyjmują antykoncepcję hormonalną — niezależnie od postaci farmaceutycznej. Oprócz tego o regularnych badaniach powinny pamiętać kobiety, którym towarzyszy szereg schorzeń mogących ulec zaostrzeniu w wyniku stosowania antykoncepcji. Na szczególną uwagę zasługują pacjentki z podniesionym poziomem cukru lub z rodzinną historią chorób zatorowo-zakrzepowych w rodzinie.

Badania kontrolne przy antykoncepcji hormonalnej

Zakres potencjalnych działań niepożądanych antykoncepcji hormonalnej jest szeroki. Poniżej znajduje się lista badań, jaką warto wykonać w związku z jej stosowaniem. Są to m.in.:

• koagulogram,

• lipidogram,

• badania biochemiczne wątroby.

Część kobiet może zadać pytanie – jakie badania zrobić po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych? Są to identyczne badania, do tych, które należy wykonać w czasie stosowania leków z hormonami płciowymi.

Jednak co konkretnie ocenia się w powyższych badaniach? Wyjaśniamy!

Koagulogram

Na koagulogram składa się wiele badań. Jednym z ważniejszych, w odniesieniu do antykoncepcji hormonalnej, jest czas protrombinowy. Uzupełniająco, jeśli istnieją ku temu wskazania, lekarz może zlecić dodatkowo APTT (czas kaolinowo-kefalinowy), stężenie fibrynogenu lub D-dimery.

Lipidogram

W ramach tego badania oznacza się poszczególne frakcje lipidowe we krwi. Wśród nich wymienia się cholesterol całkowity, cholesterol LDL, cholesterol HDL oraz trójglicerydy.

Badania biochemiczne wątroby

Podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej w niektórych przypadkach może dochodzić do zaburzeń pracy wątroby. Zmianę w jej pracy można wykryć za pomocą testów wątrobowych. Istotne są oznaczenia poziomu enzymów wątrobowych (ALT, AST, GGTP), a także bilirubiny.

Kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną powinny regularnie wykonywać badania oceniające funkcje wątroby, profil lipidowy i parametry układu krzepnięcia. Pomagają one w wykryciu ewentualnych negatywnych skutków stosowania tych leków, a także pomagają podjąć odpowiednie działania zgodnie z zaleceniami lekarza. Mogą one objąć odstawienie lub zmianę stosowanych środków antykoncepcyjnych.