Tata w domu? Mężczyźni przełamują stereotypy

Zazwyczaj z maluchem zostaje w domu mama. Coraz częściej jednak, ojcowie angażują się w pełnowymiarową opiekę nad dziećmi. W związku z Dniem Ojca przypomnijmy ich uprawnienia. Mogą oni wykorzystać część urlopu macierzyńskiego, cały urlop rodzicielski i przeznaczony specjalnie dla nich urlop ojcowski.

Rodzice nowonarodzonego dziecka mogą liczyć łącznie na 61 tygodni wolnego od pracy, na które składają się urlop macierzyński i urlop rodzicielski. Panowie mają też prawo do urlopu ojcowskiego. Podczas korzystania z tych urlopów otrzymują płatny zasiłek macierzyński, o ile podlegają ubezpieczeniu chorobowemu.

CZYTAJ TEŻ: Oddawanie krwi się opłaca! Sprawdź, jakie masz przywileje

Po urodzeniu bądź przyjęciu na wychowanie jednego dziecka urlop macierzyński trwa 20 tygodni. Zdecydowanie częściej korzystają z niego kobiety. Pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego jest zarezerwowane tylko dla matki. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach ojciec może wówczas przejąć opiekę nad noworodkiem. Natomiast, jeśli po 14 tygodniach od urodzenia dziecka mama będzie chciała wrócić do pracy, to maluchem może zaopiekować się ubezpieczony tata.

– Na Pomorzu od stycznia do kwietnia tego roku 178 mężczyzn zdecydowało się na urlop macierzyński. W tym samym czasie z tego świadczenia skorzystało ponad 7,4 tys. pań – mówi Krzysztof Cieszyński, rzecznik prasowy pomorskiego ZUS.

Urlop rodzicielski wykorzystany przez tatę

Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego rodzice mają prawo do urlopu rodzicielskiego. Wynosi on 41 tygodni w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka oraz 43 tygodnie, gdy dotyczy więcej niż jednego dziecka. Urlop rodzicielski można wykorzystać jednorazowo lub w częściach, najpóźniej do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. Urlop można podzielić na maksymalnie 5 części. Dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługuje tylko jednemu z rodziców.

– Jeśli ubezpieczona mama wykorzystała urlop rodzicielski w maksymalnym wymiarze 32 lub 34 tygodni, to pozostałe 9 tygodni może wykorzystać tylko tata. W ciągu pierwszych czterech miesięcy 2024 r. naszym województwie 879 panów skorzystało z tej formy urlopu, podczas gdy rok wcześniej było ich tylko 105 – dodaje Krzysztof Cieszyński.

Niezależnie od urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, ubezpieczonemu ojcu dziecka przysługuje dwutygodniowy urlop ojcowski. Można go wykorzystać do dnia, w którym dziecko skończy 12 miesięcy, albo do 12 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu dziecka, jednak nie później niż do dnia, w którym dziecko skończy 14 lat. Jeśli ojciec miał prawo do urlopu ojcowskiego na dzień 26 kwietnia 2023 r., może skorzystać z tego urlopu do ukończenia przez dziecko drugiego roku życia albo 14 roku życia, pod warunkiem że nie upłynęły 24 miesiące od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka.

– Na Pomorzu z urlopu ojcowskiego w ciągu czterech miesięcy 2024 r. skorzystało ponad 3,3 tys. mężczyzn – podsumowuje regionalny rzecznik prasowy ZUS.

CZYTAJ TEŻ: Przygoda z grami w bibliotece. Gra się w Sopotece!

Praca a urlop ojcowski lub rodzicielski

Z badania Grupy Progres wynika, że przedsiębiorstwa poważnie podchodzą do tematu równouprawnienia. Ponad połowa – 54 proc. – wprowadziła lub zmodyfikowała ostatnio kodeksy etyki i programy oraz rozwiązania dedykowane równemu traktowaniu kobiet i mężczyzn. Pracodawcy zachęcają panów do korzystania z przysługujących im urlopów ojcowskich czy rodzicielskich, pomagają też łączyć pracę z rodzicielstwem, gdy np. tata nie chce lub nie może na 100 proc. zrezygnować z realizowania zadań zawodowych. Wśród podstawowych i najczęstszych form wsparcia oferowanych przez firmy jest możliwość pracy z domu, w elastycznych godzinach lub na część etatu. Firmy wprowadzają też elastyczne polityki urlopowe. Obejmują one np. płatne dodatkowe dni wolne, wydłużenie okresu urlopu lub możliwość korzystania z niego w dowolnym momencie. Przełożeni informują o dostępnych zasiłkach i ulgach, które ojcowie mogą otrzymać podczas korzystania z urlopów rodzicielskich, co pomaga w zniwelowaniu ewentualnych obaw o finanse. Czasem idą o krok dalej i organizują szkolenia i warsztaty dla pracowników na temat korzyści z korzystania i równego podziału urlopów na dziecko. Aby zachęcić mężczyzn do wzięcia wolnego, informują też o prawach i dostępnych opcjach.

– Szef, który sam przeżył okres opieki nad dzieckiem, z pewnością lepiej rozumie wyzwania, jakie stoją przed ojcami. To pozwala na bardziej empatyczne podejście do potrzeb pracowników. Pokazuje również, że opieka nad dziećmi to obowiązek obu rodziców i przyczynia się do zmniejszenia stereotypów związanych z rolą ojca, a te nadal funkcjonują. Na szczęście jesteśmy na dobrej drodze do ich obalenia – mówi Magda Dąbrowska, wiceprezeska Grupy Progres.

Byliście świadkami zdarzenia w naszym regionie? Chcecie aby nasza redakcja zajęła się jakimś tematem? Czekamy na Wasze sygnały i informacje. Można kontaktować się z naszą redakcją za pośrednictwem strony facebookowej, strony na X i mailowo: [email protected]. Dyżurujemy także pod numerem telefonu 729 715 670.