Rok 2012 będzie Rokiem Jezior Pomorza. Sejmik dzięki podjętej uchwale będzie mógł nadać szczególne znaczenie przedsięwzięciom bezpośrednio związanym z ochroną wód oraz zlewni jezior, które mieszczą się w województwie. Stan wód powierzchniowych ma być w stanie dobrym do 2055 roku. Tak wynika bowiem z przyjętej przez Polskę Dyrektywy Wodnej, którą ustanowił Parlament Europejski.
Planowane na ten rok wydarzenia adresowane są do różnych grup społecznych, samorządów lokalnych, młodzieży szkolnej.
– Liczymy na to, że ta inicjatywa będzie inspiracją do działań zmierzających do zachowania walorów przyrodniczych jezior – mówi przewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego Jan Kleinszmidt.
Do zrobienia jest wiele: uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej, ograniczenie nielegalnej zabudowy wokół jezior, kontrola presji turystycznej, tworzenie planów ochrony jezior, dobre praktyki w rolnictwie, edukacja ekologiczna – wszystko, co sprzyja ochronie wód jezior.
Dobry stan ekologiczny jezior ma zasadnicze znaczenie dla zachowania jak największych zasobów wód o najwyższej jakości. Jeśli tego nie osiągniemy, ograniczona będzie zarówno gospodarka rybacka, jak i w znaczący sposób rekreacja oraz turystyka.
Jeziora z przyczyn naturalnych, ale także z powodu działalności człowieka narażone są na przyśpieszoną eutrofizację i degradację. Proces ten objawia się nadmiernym wzrostem żyzności wód, co sprzyja masowemu rozwojowi glonów, pogorszeniem parametrów fizykochemicznych wody oraz w konsekwencji zarastaniem, wypłycaniem i zanikaniem jezior. Zbiorniki przestają pełnić swoje funkcje gospodarcze i rekreacyjne, a działania naprawcze są bardzo kosztowne i nie zawsze skuteczne.
Ważnym procesem podczas ustanowionego Roku Jezior Pomorza będzie uwrażliwienie wszystkich użytkowników zasobów przyrody na potrzebę ochrony wód, by zachować jak najdłużej cenne walory środowiskowe województwa pomorskiego.
Na terenie województwa pomorskiego znajduje się około tysiąca jezior o powierzchni powyżej hektara, w tym 152 jeziora o powierzchni przekraczającej 50 ha. Największe z nich to: Łebsko, Gardno, Żarnowieckie, Charzykowskie, Wdzydzkie. Wszystkie charakteryzuje bogata flora i fauna, stanowią więc atrakcyjną bazę turystyczną i wypoczynkową, ale odgrywają też znaczącą rolę gospodarczą.
Samorząd województwa pomorskiego już w latach poprzednich zainicjował zbieranie wyników badań stanu jezior przeprowadzanych przez różne instytucje. Na podstawie tych informacji powstał dokument „Czyste jeziora Pomorza – diagnoza”, opracowany przez Polskie Towarzystwo Limnologiczne i Katedrę Limnologii Instytutu Geografii Uniwersytetu Gdańskiego. Ocenie poddane były zbiorniki lobeliowe, śródleśne, pozostające pod silną presją rolnictwa, śródmiejskie, zdegradowane oraz intensywnie użytkowane rekreacyjnie.
Z raportu wynika, że tylko 28 procent spośród diagnozowanych akwenów stanowi grupę jezior najcenniejszych, o niskiej trofii i dobrym stanie czystości wód. 61 procent jezior jest zagrożonych szybko postępującą eutrofizacją, 3 procent wykazuje silną degradację.
Przeprowadzona diagnoza stanowi punkt wyjścia do określenia działań pozwalających zatrzymać proces eutrofizacji jezior, jak również działań prowadzących do utrzymania lub przywrócenia ich dobrego stanu.
Samorząd województwa pomorskiego zainicjował również działania pilotażowe dotyczące rekultywacji jezior zdegradowanych. Projekt o nazwie „Czyste jeziora” realizowany jest przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.
Od kilku lat WFOŚiGW prowadzi także projekt „Nasze jezioro, nasza sprawa”, adresowany głównie do uczniów szkół ponadpodstawowych województwa pomorskiego. Jego celem jest zwrócenie uwagi społeczności lokalnych na stan jezior oraz zainicjowanie działań proekologicznych zmierzających do poprawy jakości ekosystemów jeziornych.
Zagadnienia związane z osiągnięciem dobrego stanu wód, w szczególności jezior, wpisują się w jeden z celów operacyjnych Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020, przyjętej przez Sejmik Województwa Pomorskiego w 2012 roku: „długofalowy rozwój województwa musi opierać się na poszanowaniu i umiejętnym wykorzystaniu zasobów i walorów środowiska, ze zwróceniem szczególnej uwagi na ograniczenie antropopresji i stałą poprawę parametrów środowiska, jak też zachowanie naturalnych siedlisk”.
