Konferencja naukowa pt.„Wokół historii rodu Wejherów i ich posiadłości”

25 maja 2012 roku w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko- Pomorskiej od-była się konferencja naukowa pt. „Wokół historii rodu Wejherów i ich posiadłości”. Tematyka spotkania obejmowała trzy bloki tematyczne, pierwszy dotyczył zagadnień związanych z historią rodu i ich włości. Tej części obrad przewodniczył dr Aleksander Klemp.

Konferencję swoim referatem zainicjował prof. Stefan Ciara. Profesor w swoim wystąpieniu mówił o no-wych źródłach dotyczących dziejów rodu Wejherów, do których udało mu się dotrzeć pod-czas przygotowywania się do niniejszego referatu. Drugim z kolei prelegentem był dyrektor Muzeum Ziemi Puckiej, mgr Mirosław Kuklik, który przygotował tekst na temat: „Udział Ernesta, Jana i Jakuba Wejherów w walce o polskie dominium maris Baltici.” Wystąpieniu dyrektorowi Kuklikowi towarzyszyła ciekawa prezentacja multimedialna, w czasie której szczegółowo omówił on interesujące go zagadnienie. Przedostatni referat w bloku historycz-nym wygłosiła mgr Danuta Dettlaff z Urzędu Miasta Puck. Wywód mgr Dettlaff dotyczył Kaplicy Mariackiej w puckiej farze będącej rodowym mauzoleum Wejherów. Swoje wystą-pienie pani magister, podobnie, jak magister Kuklik, urozmaiciła prezentacją multimedialną, której slajdy w dużej mierze ukazywały fotografie omawianej przez nią kaplicy. Ostatni refe-rat bloku historycznego autorstwa prof. Andrzeja Grotha z Akademii Pomorskiej w Słupsku swoją tematyką obejmował zagadnienie dóbr rzucewsko-wejherowskich w świetle Inwentarza pochodzącego z 1711 roku.

Drugi blok konferencji dotyczył zagadnień przyrodniczo-architektonicznych związa-nych z Kalwarią Wejherowską jako swoiste genius loci oraz zespołem pałacowo-ogrodowo- parkowym w Wejherowie. Referaty zaprezentowali kolejno: pani dr inż. arch. Katarzyna Ho-dor (Politechnika Krakowska), pani dr inż. arch. Bogna Lipińska (Politechnika Gdańska) oraz magister Tomasz Błyskosz (Oddział Terenowy Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Gdań-sku). Referat dr Hodor traktował o wybitnych, unikatowych wartościach kulturowych strefy sacrum krajobrazowego Kalwarii Wejherowskiej w świetle badań prof. dr hab. inż. Anny Mitkowskiej z Politechniki Krakowskiej. Natomiast dr Lipińska w swoim wystąpieniu zwró-ciła uwagę na formy i gatunki zieleni zespołu pałacowo- ogrodowo-parkowego w Wejhero-wie, tworzące sakralny wymiar przestrzeni, m.in. Świątynię Salomona. Magister Błyskosz w swoim referacie wyraził przede wszystkim zadowolenie z objęcia ochroną konserwatorską od 2011 roku części parku położonego między ulicą Zamkową a wschodnim brzegiem rzeki Ce-dron. Z uznaniem wypowiadał się także o dotychczasowych pracach, jakie miały miejsce na terenie zespołu pałacowo- parkowego w Wejherowie. Niemniej jednak część prelegentów bloku przyrodniczo-architektonicznego w swoich wystąpieniach wyraziła także pewien nie-pokój i obawę o ewentualne formy zagospodarowania sakralnej przestrzeni, co szczególnie podkreśliły pani dr inż. Hodor oraz pani dr inż. Lipińska, podając przykłady nieudanych przedsięwzięć w prezentacjach towarzyszących ich wypowiedziom.

W ostatnim bloku konferencji (blok turystyczno-muzealny) udział wzięli: dr Jacek Olszewski (Polska Organizacja Turystyki), mgr Wojciech Łopaciński (Hotel Filmar w Toru-niu) oraz mgr Radosław Kamiński (dyrektor Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko- Pomorskiej w Wejherowie). Prelegenci niejako kontynuowali myśl dr inż. Hodor oraz dr inż. Lipińskiej, ponieważ oni także wyrazili obawę o zagospodarowanie przestrzeni pałacowo- ogrodowo- parkowej, jednak swoją uwagę skupili oni przede wszystkim na działce znajdują-cej się na wschodnim brzegu rzeki Cedron. Na wskazanym terenie w przyszłości ma zostać wybudowany hotel, co zdaniem dyr. Łopacińskiego jest inwestycją nieprzemyślaną, a w przy-szłości może nie przynieść miastu spodziewanych zysków. Do takich wniosków doszedł dyr. Łopaciński w oparciu o analizę merytoryczną danych statystycznych. Obawę o zagospodaro-wanie wspomnianej przestrzeni wyraził także mgr Kamiński, dyrektor MPiMKP w Wejhero-wie, który w swoim wystąpieniu dotyczącym testamentu Jakuba Wejhera oraz testamentu prof. Gerarda Labudy, podkreślił i uzasadnił słuszność budowy biblioteki im. Gerarda Labudy w miejscu obecnie przeznaczonym pod budowę hotelu. Dyrektor Muzeum budowę biblioteki w tym właśnie miejscu umotywował dużym prawdopodobieństwem istnienia na wskazanym terenie dworu Wejherów, założycieli Wejherowa, w związku z czym postulował przeprowa-dzenie odpowiednich badań, zanim zostaną podjęte jakiekolwiek wiążące decyzje. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, iż budowa hotelu, czy jakakolwiek inwestycja niezwiązana historycznie z miejscem, godzi w sakralny wymiar wspomnianej przestrzeni, co także w swo-im wystąpieniu podkreślał dyrektor Kamiński.

W ramach konferencji tekst wygłosił również Edmund Kamiński, który w komuni-kacie zasygnalizował potrzebę ujednolicenia informacji biograficznych na temat rodu Wejhe-rów, wspomniał także kilka tytułów, godnych uwagi przy pisaniu prac dotyczących założycie-li miasta Wejherowo.

Konferencję podsumował prof. Ciara, który docenił jej różnorodną tematykę. Sko-mentował też pokrótce każdy z prezentowanych referatów, podkreślając przy tym ważność poruszonych przez prelegentów zagadnień. Profesor Ciara wyraził również nadzieję na kon-tynuowanie badań dotyczących rodu Wejherów i ich posiadłości. Wieczorem część uczestni-ków konferencji, a zwłaszcza przyjezdni goście przeszli śladami Wejherów po mieście od-wiedzając kolejno: klasztor, krypty, rynek, ratusz oraz fragment parku i Kalwarii Wejherow-skiej.

Drugiego dnia konferencji, tj. 26.05 odbył się objazd terenowy po miejscach związa-nych z dziejami Wejherów pod hasłem „Szlakiem włości rodu Wejherów”. Grupę składającą się z referentów i słuchaczy konferencji poprowadził dyrektor Muzeum PiMK-P w Wejhero-wie - Radosław Kamiński. Trasa objazdu obejmowała kolejno miejscowości: Bożepole Wielkie, Bukowina, Łe-ba, Nowęcin, Puck i Rzucewo. Na trasie uczestnicy zwiedzili także pałac w Godętowie – miejscowości należącej niegdyś do majątku rodziny Wejherów.

Pierwszym punktem objazdu był kościół w Bożympolu i miejsce pochówku człon-ków rodziny Wejherów- z linii tymieńskiej. O dziejach parafii i związkach tutejszego kościoła z rodziną Wejherów opowiadał ciekawie proboszcz parafii - ks. Alfons Formela. Uczestnicy objazdu wysunęli postulat aby upamiętnić miejsce dawnej krypty tablicą informującą o oso-bach w niej pochowanych. Kolejnym interesującym punktem programu okazała się wizyta w kościele w Buko-winie, w którym to znajdują się płyty nagrobne fundacji Wejherów. O architekturze kościoła i zabytkowym wyposażeniu opowiadała Danuta Dettlaff. Profesorowi Stefanowi Ciarze udało się odczytać inskrypcje z płyt nagrobnych, przypisując je konkretnym członkom rodu.

W Łebie, uczestnikom została udostępniona zakrystia kościoła Wniebowzięcia Naj-świętszej Marii Panny, która stanowiła przez wieki kaplicę grobową rodziny założyciela Wej-herowa. Na miejscu podjęto próbę identyfikacji fundatorów kaplicy.

Kolejnym, zaplanowanym punktem wyprawy był zamek w Nowęcinie - siedziba ro-du Wejherów w XVI wieku. Najbardziej interesująca okazała się dawna kaplica zamkowa (dziś recepcja hotelu) wraz z zachowanymi detalami architektonicznymi. Postój w Nowęcinie uprzyjemnił obiad w tamtejszej restauracji.

Następnym punktem objazdu terenowego był Puck. Na miejscu rolę przewodnika ponownie przejęła Danuta Dettlaff. Grupa wpierw zwiedziła pucką farę, gdzie zachowały się kaplice: Wejherów i Judyckiego. Kolejno obejrzała XVII-wieczne obrazy ufundowane przez spadkobierców Jana Wejhera, a także ruiny średniowiecznego zamku w Pucku, funkcjonują-cego jeszcze w czasach Wejherów. Objazd zakończyła wizyta w XIX-wiecznym pałacu w Rzucewie, który został wznie-siony w miejscu dawnej siedziby rodu. Po założeniu pałacowo-parkowym grupę oprowadzili gospodarze zamku: Tomasz Marciniak, Gabriela Niemczyk. W trakcie objazdu odczytano dwa teksty autorstwa dr Marka Dzięcielskiego zatytu-łowane: „Weiherowie z linii tymieńskiej w XIV- pocz. XX wieku. Szkic genealogiczny”, oraz przygotowany specjalnie na tegoroczną konferencję referat: „Łebskie sepulkralia Weiherów”. Po obfitującym w liczne spostrzeżenia i uwagi objeździe dyrektor Radosław Kamiński podziękował wszystkim uczestnikom za udział i uroczyście zamknął konferencję. tekst. Zuzanna Kwiecińska-Szwedek, foto Anna Tarnowska

Po konferencji prof. Ciara nadesłał podziękowania, które warto przytoczyć: Wielce Szanowny Panie Dyrektorze, Bardzo dziękujemy za możliwość udziału w konferencji "Wokół historii rodu Wejherów i ich posiadłości". Na podkreślenie zasługuje wysoki poziom naukowy konferencji oraz jej znakomita organizacja. Zgrupowanie referatów wygłoszonych w trzech blokach-historycznym, przyrodniczo-architektonicznym oraz turystyczno-muzealnym urozmaiciło i uatrakcyjniło obrady, podobnie jak zajęcia terenowe-obchód najważniejszych zabytków Wejherowa związanych z jego założycielami oraz sobotni objazd terenowy szlakiem pałaców dworów i świątyń Północnych Kaszub. Taka for-muła konferencji łącząca obrady "stacjonarne" z możliwością obejrzenia in situ najcelniejszych zabytków architektury i sztuki była bardzo trafnym pomysłem, dobrze przyjętym przez uczestni-ków, jako dowód kulturotwórczej obecności rodu Wejherów na Pomorzu. Konferencja zaowoco-wała cennymi inicjatywami, m.in. planowaną bibliografią tyczącą Wejherów. Godna najwyższych pochwał była także oprawa konferencji w postaci wystawy oryginalnych dokumentów związanych z dziejami znamienitego rodu, perfekcyjnie dopracowana strona organizacyjna wyrażają-ca się m.in. w pięknie wydanych zaproszeniach. Nic dziwnego, że tak znakomita i pożyteczna im-preza naukowa, promująca Wejherowo, Puck i piękny region Północnych Kaszub przyciągnę-ła liczne grono znakomitych PT Uczestniczek i Uczestników z Panią Teresą Weyher na czele.

Dziękując za okazaną gościnność życzymy z całego serca rychłej realizacji podjętych inicja-tyw, podnoszących potencjał kulturalny Ziemi Wejherowskiej i jej atrakcyjność turystyczną.

Anna i Stefan Ciara z Warszawy