13.11.2023 17:00 7 Tomasz Smuga
fot. Tomasz Smuga
W kamienicach przy ul. Kopernika w Wejherowie - jak podaje Instytut Pamięci Narodowej - mieściła się siedziba Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. - Kamienica budziła lęk i grozę wśród tych mieszkańców Wejherowa, którzy wiedzieli, co się dzieje w jej murach - pisze w 'Bedekerze Wejherowskim' Regina Osowicka.
Na stronie slady.ipn.gov.pl możemy znaleźć informacje o adresach pod którymi mieściły się dawne siedziby Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego. W województwie pomorskim IPN podaje 15 miejscowości, wśród nich jest Wejherowo. Bezpieka to potoczne określenie aparatu bezpieczeństwa w czasach PRL. Jedną ze swoich siedzib UB miało w dwóch kamienicach przy dzisiejszej ulicy Kopernika 13 i 15 (przed 1956 roku nosiła nazwę Michała Roli-Żymierskiego).
Jak pisze badaczka dziejów Wejherowa Regina Osowicka w 'Bedekerze Wejherowskim' kamienica pod numerem 15 'budziła lęk i grozę wśród tych mieszkańców Wejherowa, którzy wiedzieli, co się dzieje w jej murach'.
— Jedną z pierwszych ofiar ubeckiego 'przesłuchania' był działacz niepodległościowy, sekretarz starostwa morskiego Augustyn Westphal, ostatni komendant naczelny TOW 'Gryf Pomorski'. Śledztwo trwało dwa miesiące. W wyniku przebytych tortur Westphal zmarł 21 września 1946 roku - czytamy w publikacji.
fot. Tomasz Smuga
O tym, jaki urząd funkcjonował przy wejherowskiej ulicy Kopernika informuje dzisiaj tablica pamiątkowa ustawiona z inicjatywy Wejherowskiego Stowarzyszenia Historycznego i Klubu Miłośników Wejherowa. Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w budynkach numer 13 i 15 mieścił się w lach 1945 i 1956.
— W budynku przy ul. Kopernika 13 znajdował się areszt z karcerem, stołówka oraz mieszkania funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. W piwnicy, do której prowadziły betonowe schody od strony podwórza, znajdowało się kilka cel, które posiadały wzmocnione żelaznymi sztabami drewniane drzwi, wyposażone dodatkowo w wizjery. Wejście do każdej z cel miało wysoko zabudowane betonowe progi. Funkcję karceru pełniło znajdujące się naprzeciwko zejścia do piwnicy niewielkie ceglano-kamienne pomieszczenie bez okien, ze stopniowo obniżającym się w łuk sufitem - czytamy na tablicy.
Natomiast na piętrze budynku przy ul. Kopernika 15 znajdował się pokój oficera śledczego oraz pokoje innych referatów (sekcji). Na parterze budynku był sekretariat oraz gabinet szefa PUBP. Podobnie jak w budynkach obok, w piwnicach utworzono cele dla osadzonych.
— Mieszczący się przy ul. Kopernika 15 Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego dał się również poznać z licznych aresztowań przed sfałszowanymi wyborami do Sejmu Ustawodawczego (19 stycznia 1947 r.), prewencyjnie aresztując wielu wytypowanych przez władze podejrzanych. Na terenie województwa gdańskiego stało się to udziałem około 700 osób. Urząd Bezpieczeństwa przy ul. Kopernika 15 działał w Wejherowie do 1956 roku - czytamy na stronie Urzędu Miasta w Wejherowie.
Zobacz też:
Dzisiaj kamienica przy Kopernika 15 to budynek mieszkalny. Natomiast w budynku Kopernika 13 znajduje się siedziba Stowarzyszenia Wejherowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Mapka z kamienicami w Wejherowie, w których funkcjonował Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego:
Byliście świadkami zdarzenia w naszym regionie? Czekamy na Wasze sygnały i informacje. Można kontaktować się z nami za pośrednictwem strony facebookowej, strony na X i mailowo: [email protected]. Dyżurujemy także pod numerem telefonu 729 715 670.
