PC Drama: Kto się boi Virginii Woolf?

W 2005 roku Edward Albee wziął ponownie na warsztat swoją najważniejszą i najgłośniejszą sztukę, "Kto się boi Virginii Woolf". Ta wersja jest obecnie jedyną, którą autor pozwala grać.

autor: Edward Franklin Albee / przekład: Jacek Poniedziałek / reż.: Jacek Poniedziałek / tekst przeczytają: Andrzej Chyra, Bartosz Gelner, Aleksandra Konieczna, Agnieszka Żulewska / tekst udostępniony dzięki uprzejmości ADiT

Akcja sztuki to spotkanie dwóch małżeństw: Marty i George'a oraz o dwadzieścia lat od nich młodszych - Skarbie i Nicka. Dramat otwiera konflikt gospodarzy a potem, jak u Hitchcocka, napięcie tylko wzrasta. Małżeństwa w konfrontacji ze sobą ujawniają najstraszliwsze fakty i tajemnice swojego życia. Języki rozplątuje im alkohol, lejący się tu strumieniami. Bohaterowie bez skrupułów odsłaniają maski, zdzierają etykiety, dosłownie i w przenośni, prawda wychodzi na jaw i ma szczególnie gorzki smak. Poznajemy najbardziej mroczne obszary psychiki bohaterów: lęki, sadyzm, zwierzęce instynkty, seksualne perwersje i frustracje, narastającą latami depresję i ból. Bohaterowie odkrywają okrutne mechanizmy życia na siłę wciśniętego w ciasny gorset społecznych zobowiązań i konwenansów. Od tej hermetycznej rzeczywistości nie ma ucieczki. Wszyscy duszą się w toksycznych związkach, zgorzkniali, nieszczęśliwi. Wraz z nimi udajemy się w podróż w głąb "jądra ciemności": "Wszyscy zdzieramy etykiety, maleńka; i kiedy się przedrzemy przez skórę - wszystkie trzy warstwy - i przez mięśnie, kiedy się wytaplamy we flakach (...), o ile jeszcze tam coś pozostało - i dokopiemy się wreszcie do kości... wiesz, co wtedy robimy? (...) Kiedy się dokopiemy do kości, to jeszcze nie koniec. Tam jest jeszcze coś - w samym środku... szpik... i tam właśnie musimy się dostać".

"Kto się boi Virginii Woolf?" E. F. Albee'ego doczekało się wreszcie polskiego tłumaczenia Jacka Poniedziałka. Przekład stanowi literacki kunszt, nie zatraca obecnych w oryginale poetyckich metafor, dwuznaczności i niedomówień, zabaw językiem. Jest bardzo współczesny, nie tylko leksykalnie, ale również problemowo. Eksponuje kryzys wartości, komunikacji i kultury, szczególnie widoczny w pięknych, lecz smutnych monologach i powracającym, jak złowieszcza mantra refrenie: "Kto się boi Virginii Woolf?".

O artystach:

Andrzej Chyra - urodził się 27 sierpnia 1964 roku w Gryfowie Śląskim. W 1987 roku ukończył Wydział Aktorski PWST w Warszawie, a w 1994, na tej samej uczelni, Wydział Reżyserii. Jako aktor debiutował podczas studiów w spektaklu reżyserowanym przez Tadeusza Łomnickiego "Stracone zachody miłości". Grał przede wszystkim na scenach warszawskich. Najdłużej był związany z Teatrem Rozmaitości, w którym pracował od 2000 do 2007 roku. Tam po raz pierwszy podjął współpracę z Krzysztofem Warlikowskim i zagrał Dionizosa w "Bachantkach". Jako reżyser zadebiutował spektaklem "Z dziejów alkoholizmu w Polsce" w 1994 roku. Posiada też ogromny dorobek ról w Teatrze Telewizji i w Teatrze Polskiego Radia. W roku 2007 otrzymał nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza za rolę Roya M. Cohna w przedstawieniu "Anioły w Ameryce" Tony'ego Kushnera w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego w TR Warszawa. Od 2008 roku jest członkiem zespołu Nowego Teatru. Na dużym ekranie pojawił się po raz pierwszy w 1993 roku w obrazie Radosława Piwowarskiego "Kolejność uczuć". Uznanie publiczności i krytyki zdobył rolą Gerarda Nowaka w filmie "Dług" w reżyserii Krzysztofa Krauzego. Za tę rolę otrzymał m. in. główną nagrodę aktorską na FPFF w Gdańsku oraz Polskiego Orła. Kolejne sukcesy przyszły dzięki takim filmom jak: "Kallafiorr", "Komornik", czy "Wszyscy jesteśmy Chrystusami". Aktor grał także w wielu zagranicznych produkcjach. Współpracował przy tworzeniu scenariuszy i przy reżyserowaniu filmów. Spektakle Krzysztofa Warlikowskiego, w których zagrał Andrzej Chyra: "Hamlet", "Bachantki", "Burza","Dybuk", "Anioły w Ameryce", "(A)pollonia", "Tramwaj", "Kabaret warszawski". Nagrody indywidualne: Wrocław - IV Wrocławski Festiwal Filmowy "Najnowsze kino polskie" nagroda za rolę Gerarda w filmie "Dług"; rok otrzymania: 1999; Gdańsk - XXIV FPFF nagroda za najlepszą rolę męską za rolę Gerarda w filmie "Dług", rok otrzymania: 1999; Warszawa - Polski Orzeł za najlepszą rolę drugoplanową męską nagroda za role Gerarda w filmie "Dług", rok otrzymania: 2000; Gdynia - 30 FPFF Najlepsza główna rola męska nagroda za rolę tytułową (Lucek Bohme) w filmie "Komornik", rok otrzymania: 2005; Warszawa - Złota Kaczka nagroda dla najlepszego polskiego aktora w plebiscycie czytelników miesięcznika "Film" nagroda za rolę tytułową w filmie "Komornik", rok otrzymania: 2006; Września - XIII "Prowincjonalia" Jańcio Wodnik, nagroda za rolę tytułową w filmie "Komornik", rok otrzymania: 2006; Orły 2006 - nagroda Polskiej Akademii Filmowej za najlepszą główną rolę męską za rolę tytułową w filmie "Komornik", rok otrzymania: 2006; Moskwa - 15 Międzynarodowy Festiwal Filmowy "Złoty Witeź" nagroda za najlepszą rolę pierwszoplanową męską w filmie "Komornik" w reżyserii Feliksa Falka, rok otrzymania: 2006; Warszawa - Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza za rolę Roya M. Cohna w przedstawieniu "Anioły w Ameryce" Tony'ego Kushnera w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego w TR Warszawa, rok otrzymania: 2007; Sopot - VII Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej "Dwa Teatry" wyróżnienie za rolę Billa w przedstawieniu "Kolekcja" w reżyserii Marcina Wrony, rok otrzymania: 2007; Warszawa - Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie teatru, rok otrzymania: 2011.

Bartosz Gelner - absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie w 2012 roku pod opieką Doroty Segdy. W czasie studiów zetknął się z wybitnymi pedagogami, z Krystianem Lupą, Jerzym Trelą, Jerzym Stuhrem, Anną Dymną, Adamem Nawojczykiem, Beatą Fudalej. Już na III roku zaistniał w filmie Jana Komasy "Sala Samobójców". W teatrze zadebiutował w 2013 u Krzysztofa Warlikowskiego w spektaklu "Kabaret Warszawski" w Nowym Teatrze. Teatralnie współpracował również z Szymonem Kaczmarkiem, Pawłem Świątkiem oraz Igą Gańczarczyk. Najnowsza premiera filmowa Bartosza to głośny i wielokrotnie nagrodzony film "Płynące Wieżowce" w reżyserii Tomasza Wasilewskiego, za który otrzymał indywidualną nagrodę na Festiwalu Filmowym w Los Angeles.

Aleksandra Konieczna - ukończyła warszawską PWST. Artystycznie związana z Warszawą: na początku z Teatrem Współczesnym, od 1990 z Dramatycznym, a od roku 2000 z TR Warszawa. W Teatrze Dramatycznym współpracowała m.in. z Piotrem Cieplakiem ("Historyja o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim", 1994; "Wyprawy krzyżowe", 1995), Krystianem Lupą ("Powrót Odysa", 1999; "Wymazywanie", 2001) i Grzegorzem Jarzyną ("Niezidentyfikowane szczątki ludzkie...", 1998). Grała w wielu spektaklach Teatru Telewizji, m.in. w "Historii" Grzegorza Jarzyny (1998), "Skazie" Marcina Wrony (2005), "Śmierci rotmistrza Pileckiego" Ryszarda Bugajskiego (2006). W swoim dorobku ma także role filmowe, m.in. w "Przemianach" Łukasza Barczyka (2003) i "Korowodzie" Jerzego Stuhra (2007). W roku 2004 debiutowała jako reżyserka, realizując w ramach projektu Teren Warszawa "Tlen" Iwana Wyrypajewa. Kolejne wyreżyserowane przez nią spektakle to m.in. "Helena S." według sztuki Moniki Powalisz (TR Warszawa, 2006), "Imieniny" Marka Modzelewskiego (Teatr Narodowy, 2006), "I nie było już nikogo" (Teatr Dramatyczny, 2011) oraz "Kobieta z zapałkami" (Teatr Narodowy, 2012). W 2000 otrzymała nagrodę za rolę w słuchowisku "Dorra" w reżyserii Adama Piszczatowskiego na Festiwalu Słuchowisk Polskiego Radia w Rzeszowie. W 2006 została wyróżniona za rolę w "Skazie" Marcina Wrony na Krajowym Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru TV "Dwa Teatry", a w 2012 rola w spektaklu "Jackson Pollesch" przyniosła jej wyróżnienie Ogólnopolskiego Przeglądu Teatrów Małych Form "Kontrapunkt" za "przewrotną obronę aktorstwa w świecie, gdzie wyczerpuje się możliwość kreacji".

Jacek Poniedziałek - urodził się 6 sierpnia 1965 roku w Krakowie. W 1990 roku ukończył Wydział Aktorski w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie i zadebiutował na deskach Teatru imienia Juliusza Słowackiego. Przez kilka lat był zatrudniony w krakowskim Teatrze Starym, gdzie grał u Tadeusza Bradeckiego i Jerzego Jarockiego. W 1992 roku rozpoczął współpracę z Krzysztofem Warlikowskim. Pierwsze przedstawienia wystawili w krakowskiej PWST. Były to: "Białe noce" i "Łysa śpiewaczka". Od tamtej pory Jacek Poniedziałek grał niemal we wszystkich spektaklach tego reżysera. Od 1997 roku aktor występował w teatrach warszawskich: Narodowym, Studio i Rozmaitości. Od 2008 roku jest członkiem Nowego Teatru w Warszawie. Jacek Poniedziałek zajmuje się także reżyserowaniem spektakli. Kilkakrotnie był asystentem, ale wystawiał też spektakle we własnej reżyserii. Ważną dziedziną zainteresowań aktora są przekłady i adaptacje. Z języka angielskiego tłumaczył sztuki reżyserowane przez Krzysztofa Warlikowskiego: "Oczyszczeni", "Krum", "Anioły w Ameryce", "Tramwaj" czy "Nickel Stuff". Przekładał również inne dramaty, które grane były w wielu teatrach i drukowane w miesięczniku "Dialog". W 2012 roku został wydany w jego tłumaczeniu zbiór "Tramwaj zwany pożądaniem i inne dramaty Tennessee Williamsa". Aktor znany jest także ze swoich ról filmowych i telewizyjnych. Zadebiutował w 1999 roku rolą w filmie "Moja Angelika". Niezapomniane kreacje stworzył w filmach "Przemiany", "Trzeci" czy "Boisko bezdomnych". W 2010 roku ukazała się książka "Wyjście z cienia", będąca zapisem rozmów Renaty Kim z Jackiem Poniedziałkiem. Spektakle Krzysztofa Warlikowskiego, w których zagrał Jacek Poniedziałek: "Białe noce", "Łysa śpiewaczka", "Markiza O.", "Tancerz mecenasa Kraykowskiego", "Zachodnie wybrzeże", "Hamlet", "Bachantki", "Oczyszczeni", "Burza", "Dybuk", "Krum", "Anioły w Ameryce", "(A)pollonia", "Koniec", "Opowieści afrykańskie wg Szekspira". Jego przekłady: Sarah Kane "Oczyszczeni" (wraz z Krzysztofem Warlikowskim), Hanoch Levin "Krum", Tony Kushner "Anioły w Ameryce", Hanoch Levin "Pakujemy manatki". "Komedia na osiem pogrzebów", Andrew Bovell "Językami mówić będą", Dennis Kelly "Bohater Osama", Anthony Neilson "Zszywanie", Franz Kafka "Proces" w adaptacji Orsona Wellesa, BernardMarie Koltes "Nickel Stuff" (wraz z Krzysztofem Warlikowskim i Piotrem Gruszczyńskim, Lew Tołstoj / Helen Edmunson (angielska adaptacja) "Anna Karenina", Tennessee Williams "Tramwaj zwany pożądaniem", Tennessee Williams "Szklana menażeria", Tennessee Williams "Kotka na gorącym blaszanym dachu", Tennessee Williams "Słodki ptak młodości", Tennessee Williams "Noc iguany" (przekłady Tennessee Williamsa wydane przez wydawnictwo Znak w 2012 w zbiorze "Tramwaj zwany pożądaniem i inne dramaty"), Justin Vivian Bond "Tango. Powrót do dzieciństwa, w szpilkach". Jego publikacje: "Wyjście z cienia" rozmowy Renaty Kim z Jackiem Poniedziałkiem, wydawnictwo Czerwone i czarne 2010, audiobook: "Lubiewo bez cenzury" Michała Witkowskiego czyta Jacek Poniedziałek.

Agnieszka Żulewska - absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Studiowała pod opieką Janusza Gajosa, studia ukończyła w 2010 roku. W tym samym roku zadebiutowała w filmie fabularnym Barbary Sass Zdort - "W imieniu diabła" oraz na deskach Teatru 6. Piętro w musicalu "Maszyna do liczenia" w reżyserii Eugeniusza Korina. W 2011 roku zagrała u boku Jana Frycza w polsko-irlandzkim filmie "Sanctuary" w reżyserii Norah Mcgettigan. Pojawiła się w kilku serialach m.in. w serialu "Bez tajemnic", "Prawo Agaty", "Na wspólnej", "Komisarz Aleks" oraz w kilkunastu etiudach i filmach krótkometrażowych. W teatrze współpracowała m.in. z takimi twórcami jak: Mariusz Grzegorzek, Krzysztof Garbaczewski, Małgorzata Bogajewska, Weronika Szczawińska, Ewelina Marciniak oraz Marcin Liber. Jest związana ze sceną teatralną w Wałbrzychu oraz Teatrem Polskim w Bydgoszczy.