21.03.2025 13:00 1 OR
fot. muzeon.pl
Dziś pierwszy dzień wiosny. W Polsce kojarzony jest głównie z wagarami i coraz bardziej zapominanym zwyczajem topienia Marzanny. Czy jeszcze go kultywujemy i co kiedyś oznaczał? Sprawdźcie!
Na początek mała ciekawostka! Pierwszy dzień astronomicznej wiosny nie przypada co roku 21 marca! W rzeczywistości może wypaść nawet 19 lub 20 marca. Zależy to od ruchu Ziemi wokół Słońca i roku przestępnego. W 2025 roku na przykład astronomiczna wiosna rozpoczęła się 20 marca o godzinie 10:01. Właśnie wtedy Słońce przecięło równik niebieski i weszło w znak Barana. Jednym ze zwyczajów pierwszego dnia wiosny jest topienie Marzanny.
Marzanna to postać wywodząca się z mitologii słowiańskiej – bogini zimy, śmierci i urodzaju. Symbolizowała nie tylko koniec zimowego czasu, ale również oczyszczenie i odnowę sił w przyrodzie. Kukłę Marzanny najczęściej wykonywano ze słomy, ozdabiano ją wstążkami i kolorowymi szmatkami, a następnie wynoszono w uroczystym pochodzie i topiono w rzece lub jeziorze, żegnając zimę i zapraszając wiosnę.
Topienie Marzanny to dziś niewinna zabawa szkolna, ale w przeszłości był to rytuał z pogranicza magii i religii słowiańskiej. Marzanna symbolizowała zimę, śmierć i urodzaj, a jej spalenie i utopienie miało zapewnić powrót ciepła i żyzności pól. Mało kto wie, że według dawnych wierzeń nie wolno było się oglądać w drodze z rzeki po utopieniu Marzanny – groziło to sprowadzeniem chorób lub nieurodzaju! Rytuał topienia Marzanny nie ma swoich odpowiedników w większości europejskich kultur. To wyjątkowo słowiański obrzęd, zachowany niemal wyłącznie w Polsce, na Słowacji i częściowo w Czechach.
Współcześnie zwyczaj topienia Marzanny jest szczególnie popularny wśród dzieci i młodzieży. W wielu szkołach organizowane są tego dnia kolorowe pochody, konkursy na najładniejszą kukłę oraz wiosenne przedstawienia. To również symboliczny dzień wagarowicza, kojarzony z beztroską i pierwszymi promieniami wiosennego słońca.
Coraz częściej organizatorzy topienia Marzanny przypominają, by dbać o środowisko – tradycyjne kukły tworzy się dziś z materiałów biodegradowalnych, a wiele miejscowości rezygnuje z topienia ich w wodzie, by nie zanieczyszczać rzek i stawów.
Byliście świadkami zdarzenia w naszym regionie? Chcecie aby nasza redakcja zajęła się jakimś tematem? Czekamy na Wasze sygnały i informacje. Można kontaktować się z naszą redakcją za pośrednictwem strony facebookowej i mailowo: [email protected]. Dyżurujemy także pod numerem telefonu 729 715 670.
