23.12.2019 10:04 0 Kwt

Zbliża się wspólne kolędowanie, tradycja wciąż jest żywa

Fot. Leszek Spigarski/archiwum

Kolędy, śpiewane wyłącznie podczas świąt Bożego Narodzenia, symbolizują radość i uświetniają uroczystości związane z przyjściem na świat Jezusa. Mają wymiar religijny, a ich powstanie szacuje się na XIII wiek.

Nazwa "kolęda" wywodzi się od łacińskiego calendae, które oznaczało w kalendarzu juliańskim pierwszy dzień miesiąca. Najstarsza polska kolęda „Zdrów bądź królu Anielski” pochodzi z 1424 roku. Pieśni bożonarodzeniowe wykształciły się w XIII wieku we Francji. Zaczęto je tworzyć, aby urozmaicić poważne i smutne melodie kościelne, które w tym czasie dominowały.

W XVI i XVII wieku kolędy powstawały w polskich klasztorach franciszkańskich, a śpiewano je w czasie bożonarodzeniowych widowisk. W XVIII wieku tradycja kolędowania się rozprzestrzeniła i zaczęto tworzyć coraz to nowsze pieśni, a także wymyślono pastorałki, których motywem przewodnim jest podróż pasterzy do Betlejem.

Jedną z najstarszych polskich kolęd jest „Gdy się Chrystus rodzi”, najprawdopodobniej powstała w okresie baroku, a jej twórcami byli poeci i muzycy. Z kolei najbardziej powszechna kolęda, która jest znana na całym świecie, to „Cicha noc”. Przetłumaczono ją na około 300 różnych języków i dialektów. Powstała 23 grudnia w 1818 roku w Obendorfie, w Niemczech. Napisał ją wikary z tamtejszego kościoła, który, po tym jak zepsuły się organy, chciał, aby uroczysta Pasterka odbyła się z udziałem pieśni. Muzykę stworzył organista Franz Gruber. Od tamtej pory „Cicha noc” wędrowała po całym świecie i wszędzie zdobywała ogromną popularność.

Bardzo często Pasterkę otwiera jedna z najbardziej uroczystych i poważnych kolęd „Bóg się rodzi”. Słowa do niej napisał poeta Franciszek Karpiński, natomiast melodia została zapożyczona z poloneza koronacyjnego królów polskich.

Weselsze i popularniejsze kolędy, uwielbiane przede wszystkim przez dzieci, to „Przybieżeli do Betlejem” czy „Wśród nocnej ciszy”. Obie są skoczne i zawierają wesołe elementy muzyczne.

Kolędy i pastorałki to nieodzowne elementy bożonarodzeniowych zwyczajów. Śpiewane wraz z rodziną czy wydobywające się z głośników, budują świąteczny nastrój. Wraz z choinką, białym obrusem i szopką stoją na straży tradycji.


Czytaj również:

Trwa Wczytywanie...