Istotne jest, aby idąc głosować być świadomym, jakiego rodzaju decyzje będą leżały w rękach poszczególnych władz samorządowych. Czym innym zajmować się będą radni gminy, a czym innym sejmik wojewódzki. Wiedza do kogo zgłaszać się z konkretnym problemem, jaki widzimy w swoim otoczeniu, jest niezwykle pomocna – tłumaczy Joanna Załuska, koordynatorka kampanii z ramienia Fundacji im. Stefana Batorego.
Spośród wszystkich jednostek samorządowych gmina ma najszerszy zakres zadań i dba o zaspokojenie wspólnych potrzeb mieszkańców. Od władz gminy zależą m.in.:
a) planowanie i zagospodarowanie przestrzenne – dbanie o ład przestrzenny.
b) usługi komunalne – troska o otoczenie (równe chodniki, oświetlone ulice, zadbane parki), drogi lokalne i komunikacja publiczna.
c) ochrona środowiska – dbanie o lasy, utrzymywanie wysypisk śmieci, promocja agroturystyki.
d) oświata – gminie podlegają szkoły podstawowe i gimnazja – musi je remontować, wyposażać i dbać o bezpieczeństwo na ich terenie. Może też np. zwiększyć liczbę godzin nauki języków obcych.
e) ochrona zdrowia – organizacja pracy i wyposażenie placówek medycznych. Gmina powinna dbać także o szczepienia ochronne dla dzieci i promocję zdrowego stylu życia (np. ścieżki rowerowe).
f) kultura – m.in.: działalność bibliotek, obiektów sportowych, świetlic, domów kultury.
Powiat zajmuje się sprawami o charakterze ponad gminnym, m.in. edukacją, ochroną zdrowia i polityką prorodzinną. Od władz powiatu zależą m.in.:
a)przeciwdziałanie bezrobociu – powiat prowadzi urzędy i pośrednictwo pracy, finansuje szkolenia zawodowe, przyznaje zasiłki.
b) służba zdrowia – powiat odpowiada za działalność szpitali powiatowych – może je kontrolować, a także sfinansować specjalistyczny sprzęt.
c) edukacja – prowadzenie i rozwój szkół ponadgimnazjalnych.
d) pomoc społeczna – m.in.: organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, prowadzenie ośrodków adopcyjnych, a także domów dziecka i domów dla matek z dziećmi.
Sejmiki wojewódzkie odpowiadają za politykę regionalną i tworzenie warunków rozwoju gospodarczego. Od władz województwa zależą m.in.:
a)komunikacja i transport – sprawne zorganizowanie transportu kolejowego, autobusowego i lotniczego w zasięgu regionalnym.
b) służba zdrowia – prowadzenie przychodni i szpitali wysokospecjalistycznych.
c) kultura – organizowanie i finansowanie muzeów, teatrów, filharmonii, opieka nad zabytkami.
d) fundusze europejskie – rozdzielanie środków unijnych w ramach regionalnych programów operacyjnych.
